زلزله امروز تهران روی کدام گسل بود؟ ، نگرانی از گسلی که صدها سال است خاموش بوده ، تخریب یک مسجد تاریخی که 6، 5 قرن پیش بازسازی شده بود
به گزارش وبلاگ جعبه گیگابایتی، رئیس مرکز پیش بینی زلزله در پژوهشگاه بین المللی زلزله درخصوص زلزله بامداد امروز در جوادآباد تهران گفت: اینکه در سده های گذشته زلزله مهمی روی این گسل رخ نداده، مایه نگرانی است.
به گزارش وبلاگ جعبه گیگابایتی، ساعت 4:03 بامداد امروز (پنجشنبه) زلزله ای به بزرگی 3.5 ریشتر جوادآباد در جنوب شرق تهران را لرزاند. این زمین لرزه در 10 کیلومتری جوادآباد از توابع ورامین، در استان تهران رخ داد. مختصات جغرافیایی زمین لرزه 35.19 شمالی و 51.78 شرقی در عمق 10 کیلومتری زمین اعلام شده است و طبق نقشه، مرکز این زمین لرزه، روستای حصار علیا در بخش جوادآباد بر اساس گزارش مرکز ژئوفیزیک دانشگاه تهران، فاصله مرکز این زمین لرزه تا جوادآباد 10 کیلومتر، تا پیشوا 14 و تا ورامین 20 کیلومتر بوده است.
به این بهانه با مهدی زارع، استاد پژوهشگاه بین المللی زلزله شناسی و رئیس مرکز پیش بینی زلزله در پژوهشگاه بین المللی زلزله به تبادل نظر نشستیم، که در ادامه می آید.
- تهران لرزید | نقشه محل دقیق زلزله تهران
- ببینید | لحظه وقوع زلزله در جنوب تهران
مشخصات زلزله جوادآباد چه بود؟
این زمین لرزه 3.5 ریشتری بود، که بامداد 12 مرداد جواد آباد ورامین را در پهنه گسله پیشوا و در نزدیکی کانون زلزله های در 22 و 23 مرداد 94 در محدوده جوادآباد ورامین رخ داد.
نزدیکی به تهران موجب توجه بیشتر به این زلزله شد؛ نزدیکی 4.1 زلزله به تهران (64 کیلومتری جنوب شرق تهران) و قرار داشتن کانون زلزله در منطقه ورامین و بعلاوه تشکیل یک خوشه لرزه ای (cluster) روی گسل پیشوا که می تواند، مقدمه رخداد مهم تری روی همین گسل باشد.
در مورد گسل پیشوا بیشتر شرح می دهید؟
جمعیت جواد آباد 30 هزار نفر است و چهار شهرستان ورامین، قرچک، پیشوا و پاکدشت با حدود یک میلیون و 500 هزار نفر جمعیت تحت تأثیر گسل پیشوا قرار دارند.
حداکثر توان لرزه زایی گسل پیشوا حدود 6 تا 6.5 ریشتر است، گسل پیشوا ورامین با رخداد زمین لرزه 1384 میلادی در ورامین و ری شناخته می گردد.
این گسل چقدر می تواند خطرناک باشد؟
اینکه در سده های گذشته زلزله مهمی روی آن رخ نداده، بیشتر مایه نگرانی است.
گسل پیشوا اکنون از یک کیلومتری مسجد جامع تاریخی ورامین عبور می نماید و موجب اولین تخریب این مسجد در زلزله تاریخی 1384 میلادی شده است که در محدوده 1400 -1420 میلادی بازسازی شد.
برداشت بی رویه از منابع زیرزمینی نیز در وقوع این زلزله نقش داشته است؟
با شروع آبگیری سد ماملو در سال 1385 و بهره برداری از سد در سال 1389 تحلیل افت پیزومترهای محدوده دشت ورامین و توسعه تعداد و عمق چاه های عمیق در دشت، تغییر در رژیم جریان آب زیرزمینی و کم شدن حجم آبخوان واضح است.
بعد از احداث سد ماملو مقدار افت سطح آب زیرزمینی افزایش و به مرور زمان تراز سطح ایستایی نیز با کاهش روبرو شده است.
نواحی ای که دچار مقدار تخلیه آب و افت بیشتری در طول دوره آماری بود منطبق بر منطقه ها دارای نشست بیشتر در نقشه های فرونشست زمین هستند.
این جذب متقاضیان آب به فشار بیشتر به آب های زیرزمینی می انجامد و به تدریج با حذف سفره آب زیرزمینی تعادل تنش روی گسل های منطقه نیز بیشتر بر هم می ریزد، به این ترتیب می توان انتظار داشت تا گسل های منطقه تغییرات تنش و احتمالاً تحریک بیشتر در جهت لرزه خیزی و چکانش رخداد زمین لرزه های میانه و احتمالاً شدید را تجربه خواهند کرد.
بر اساس برآورد آب منطقه ای در سال 98، حدود سه هزار و 200 حلقه چاه در دشت ورامین وجود دارد.
از این تعداد، 1760 حلقه مجاز و مابقی غیرمجاز هستند کل چاه های مجاز دشت ورامین را یک هزار و 694 حلقه با تخلیه 460.4 میلیون متر معکب در سال هستند.
مقدار ورودی منابع آب از محل بارش نزولات جوی، آب های زیرزمینی و بازگشت آب در دشت ورامین 379 میلیون مترمکعب است و مجموع برداشت آب 460 میلیون متر مکعب است، که این امر نشان از کسری 81 میلیون مترمکعبی آبخوان در سال دارد.
سالانه با یک متر و 30 سانتی متر افت سطح آب زیرزمینی و 16 سانتی متر فرونشست زمین در سطح دشت ورامین روبرو هستیم و در بعضی منطقه ها این دشت، فرونشست ها ناهمگون است، ضمن آن که گسل پیشوا، قرچک و کهریزک در بخش هایی از این ناحیه فرونشست واقع است. این الزاماً به معنی رخداد بلافاصله زلزله نیست، ولی نشان می دهد که زمینه رخداد زمین لرزه در گسل های فعالی که بدون رخداد فرونشست زمین نیز توانایی رخداد زمین لرزه را دارند، ایجاد شده است.
منبع: همشهری آنلاین