روز جهانی حفاظت از لایه اوزون ، خطرات سوراخ شدن لایه اوزون - وبلاگ جعبه گیگابایتی

روز جهانی حفاظت از لایه اوزون ، خطرات سوراخ شدن لایه اوزون

به گزارش وبلاگ جعبه گیگابایتی، آسیب به لایه اوزون یعنی ورود اشعه های مضر نور خورشید به زمین و به خطر افتادن حیات کره زمین. اتفاقی که چند سالی است در حال رخ دادن است. همین موضوع تغییرات زیادی را در زیست بوم و جو زمین ایجاد نموده است. لایه اوزون همان لایه محافظ کره زمین است که مانند چتری از زمین و ساکنین آن در برابر اشعه های مضر خورشید محافظت می نماید. ارزش لایه اوزون موجب شده تا در تقویم بین المللی یک روز را به آن اختصاص دهند. هر ساله در روز 16 سپتامبر مصادف با 25 شهریور باری دیگر اهمیت لایه اوزون به مردم جهان گوشزد می گردد. اما چرا لایه اوزون تا این حد حائز اهمیت است؟در این مقاله از سرویس سبک زندگی مجله خبرنگاران می توانید با هر آن چیزی که ضروری است در خصوص روز جهانی حفاظت از لایه اوزون بدانید، آشنا شوید.

لایه اوزون چیست؟

لایه ازون یا ازونوسفر قسمتی از اتمسفر زمین است که حاوی غلظت نسبتاً بالایی از گاز اوزون است. این لایه در ارتفاع 15 تا 35 کیلومتری سطح زمین واقع شده است و تمام سطح زمین را پوشش می دهد. اوزون یک مولکول با فرمول شیمیایی O3 است. یک گاز با رنگ آبی کم رنگ و بویی شبیه به کلر که هر چند غلظت زیادی دارد، اما مقدار آن نسبت به سایر گازهای استراتوسفر هنوز اندک است.

در استراتوسفر دمای جو با افزایش ارتفاع بیشتر می شود. در این قسمت لایه اوزون تمام تابش های نور خورشید را که طول موج آن ها کمتر از 290 نانومتر باشد مسدود می نماید. در واقع لایه اوزون با جذب تابش فرابنفش خورشید از آسیب این اشعه به زمین و موجودات آن جلوگیری می نماید. جالب است بدانید که لایه اوزون در اتمسفر نواحی قطبی ضخامت بیشتری نسبت به نواحی خط استوا دارد. ضخامت لایه اوزون در حدود 3 میلی متر است و در حدود 95 تا 99/9 درصد پرتو فرابنفش را جذب می نماید.

اهمیت لایه اوزون

برای اینکه دقیقاً بدانید فایده لایه ازون چیست و چه اهمیتی دارد، بهتر است بدانید که این لایه چطور تشکیل می شود. زمانی که پرتوهای فرابنفش خورشید به سمت زمین سرازیر می شوند، مولکول های اکسیژن لایه اوزون شکسته می شود. سپس اتم های حاصل با مولکول های اکسیژن واکنش نشان می دهند و موجب پیدایش لایه اوزون می شوند. حال اگر ترکیبات اکسیژن اوزون با کلر، برم یا سیدم ترکیب شود، مولکول های ازون شکسته می شوند و لایه اوزون آغاز به تخریب می نماید.

واضح است که آسیب به لایه اوزون به طور مستقیم روی عبور اشعه های مضر خورشید تأثیر می گذارد و این موضوع می تواند به بروز مسائل و بیماری هایی جدی در ساکنین زمین منجر شود. از همین رو روز جهانی حفاظت از لایه اوزون هر ساله پر رنگ تر و با اهمیت تر از گذشته برگزار می شود تا با یادآوری روش های محافظت از لایه اوزون به سوی ترمیم این لایه محافظتی حیاتی زمین گام برداریم.

بیشتر بخوانید 10 راه چاره برای نجات زمین از کیسه پلاستیک

روز جهانی حفاظت از لایه ازون

در سال 1987 روز 16 سپتامبر در شهر مونترال کانادا با تصویب کشورهای عضو مجمع به اسم روز لایه اوزون معرفی گردید. بعد از آن در سال 1994 کلیه کشورهای عضو مجمع عمومی سازمان ملل طی موافقتی یک روز را به اسم روز جهانی حفاظت از لایه اوزون در تقویم بین المللی تعیین کردند. در این روز تصمیم گرفته شد که با کاهش عواملی که فرآیند تخریب لایه اوزون را تسریع می بخشد، گامی مؤثر بر محافظت از این لایه حیاتی زمین بردارند. بدین ترتیب هر ساله در روز 16 سپتامبر برابر با 25 شهریور بار دیگر اهمیت این روز بر همگان یادآوری می شود و تصمیماتی جدی در خصوص این حوزه اتخاذ می شود. هر ساله در این روز سمینار های مردمی و سخنرانی هایی عمومی برگزار می شود و اهمیت لایه ازون و راه های محافظت از آن باری دیگر بر همگان اطلاع رسانی می شود.

علت سوراخ شدن لایه اوزون

سوراخ شدن لایه ازون می تواند به دلایل مختلفی ایجاد شود. با مشاهده عکس واقعی لایه اوزون می توانید تخریب بخشی از این لایه را به سادگی مشاهده کنید. نوسانات طبیعی زمین در کنار فعالیت های انسانی موجب ورود گازهای مخرب به استراتوسفر می شود و همه این ها زمینه آسیب به لایه اوزون را فراهم می نماید. هر چقدر به جلو می رویم فعالیت های بشر در کره زمین موجب ایجاد فرآیندهای شیمیایی در لایه اوزون می شود. از حوالی سال 1970 کاهش اوزون مشاهده شد. این موضوع بیشتر در نواحی قطبی مشهود است. مواد شیمیایی مثل کلر و برم موجب از بین رفتن مولکول های اکسیژن اوزون می شوند. این موضوع موجب ایجاد حفره ای در لایه اوزون شده که بیشتر با آغاز فصل بهار در منطقه ها قطبی بروز می نماید. در ادامه به مهم ترین دلایلی که موجب سوراخ شدن لایه اوزون شده، اشاره شده است.

استفاده از وسایل نقلیه دودزا
دود کارخانه ها
آلودگی زمین
قطع درختان
استفاده از محصولات خورنده و پاک کننده های سمی
استفاده از آفت کش ها در بخش کشاورزی
صنایع برودتی و سرد کننده های
کارخانه های ساخت کولر خودرو
سیستم های تهویه مطبوع
کارخانه های یخچال و فریزر
کارخانه های فراوری ابر و اسفنج

سوراخ شدن لایه اوزون چه خطراتی برای زمین دارد؟

سوراخ شدن لایه اوزون یک تهدید جدی برای زمین و ساکنین آن است. اثرات تخریب لایه اوزون می تواند زندگی کره زمین را به خطر بیندازد و حتی نسل بشر را منقرض کند. ورود تشعشعات مضر فرابنفش به زمین موجب بروز بیماری های جدی در ساکنین زمین می شود. بروز بیماری هایی نظیر سرطان پوست، ضعف سیستم ایمنی بدن، بیماری های چشمی و آب مروارید، همگی به علت سوراخ شدن لایه اوزون افزایش پیدا نموده است. از طرف دیگر تخریب لایه اوزون زمینه گرم شدن هوا را فراهم می نماید. این موضوع موجب به هم ریختن زیست بوم و آب شدن یخ های قطب و از بین رفتن تدریجی زمین می شود.

با آب شدن یخ های قطبی سطح آب دریاها افزایش پیدا می نماید. بخش زیادی از خشکی به زیر آب می رود و در نهایت این امر به انقراض موجودات زیادی منجر خواهد شد. از همین رو نباید اهمیت روز جهانی حفاظت از لایه اوزون نادیده گرفته شود.

بیشتر بخوانید چطور اثرات و عوارض آلودگی هوا را کاهش دهیم؟

چگونه از لایه اوزون محافظت کنیم؟

هر یک از ما نقش پررنگی در حفاظت از لایه اوزون داریم. در ادامه به بعضی از مهم ترین راه چارهها برای محافظت از لایه اوزون اشاره شده است.

اولین قدم برای این موضوع عدم استفاده از مواد نقلیه دودزا است. استفاده از موتور و دوچرخه می تواند راه چاره مناسبی برای کاهش آلودگی هوا باشد.
از طرف دیگر باید بدانید که هر چقدر تعداد درختان کاهش پیدا کند، گازهای سمی و مخرب در هوا بیشتر می شوند و این موضوع می تواند منجر به تخریب لایه اوزون شود. از همین رو کاهش استفاده از کاغذ، کارت، دستمال کاغذی و کلیه فرآورده هایی که با چوب تهیه می شوند، راه چارهی تأثیر گذار برای نجات درختان خواهد بود.
رنگ های مصنوعی، اسپری های تمیز کننده و مواد حاوی کلر همگی در تخریب لایه اوزون مؤثر هستند. پس برای محافظت از لایه اوزون سعی کنید استفاده از این مواد را کاهش دهید.
از پلاستیک و کیسه های پلاستیکی کمتری بهره ببرید.
استفاده از لامپ ها و چراغ ها را کاهش دهید. زیرا برای فراوری انرژی این لامپ ها از سوخت فسیلی استفاده می شود و همه این ها موجب گرم شدن کره زمین می شود. سعی کنید از لامپ کم مصرف به جای لامپ های معمولی بهره ببرید.

بیشتر بخوانید: 8 توصیه محبت آمیز برای یادآوری رابطه محیط زیست و سلامت بدن انسان

اقدامات صورت گرفته برای محافظت از لایه اوزون

از سال 1987 که پروتکل مونترال تصویب شد راه چارههای مؤثری هم برای کاهش استفاده از مواد مخرب لایه ازون انجام شد. از آن سال کلیه کشورهای عضو مجمع تصمیم گرفتند که دست از فراوری مواد آسیب زننده به لایه اوزون بردارند. هر چند که عملی کردن این موضوع تا سال 2010 طول کشید، اما با کاهش گازهای گلخانه های و فراوری مواد مضر برای اتمسفر گام عظیمی برای نجات زمین برداشته باشد. جالب است بدانید که تحقیق در خصوص لایه ازون نشان داده است که ترمیم لایه ازون در شرایط کاملاً مساعد تقریباً 50 سال طول می کشد و موضوعی نیست که به سرعت انجام شود. امروزه ایران هم با کاهش طرح ها و پروژه های آسیب زننده به لایه اوزون پیروز به حذف 9 هزار و 800 تن ماده مخرب شده که این موضوع هم می تواند قدمی عظیمی در تحقق این امر باشد.

جمع بندی نهایی

برای ترمیم لایه اوزون زمان زیادی ضروری است و عوامل خطرآفرین زیادی برای از بین بردن این لایه حیاتی وجود دارد. اما اگر همه ما این موضوع را جدی بگیریم و برای نجات زمین و ساکنین آینده آن کوشش کنیم این موضوع می تواند خطرات کمتری را ایجاد کند. بیاید در روز جهانی حفاظت از لایه اوزون همه ما با کاهش مصرف مواد سمی و آسیب زننده و کاهش استفاده از وسایل نقلیه گامی عظیم برای محافظت از لایه ازون و نجات کره زمین برداریم.